1 Makkabeeërs 11
01Keunenk van Egypte brochde n leger op n bainen zo talriek as zaandkorrels op t strand bie zee. Boetendes rustte hai n grode vloot oet. Hai wol op slaauwe menaaier Alexander zien keunenkriek in zien macht kriegen en bie zien laand trekken.
02Net of wol e t over vree hebben, zo ging e noar Syrië tou. Inwoners van steden deden poorten lös en kwammen hom in muit om hom te verwelkommen. Keunenk Alexander haar onnaaierd dat veur hom te doun, omreden Ptolemeüs was zien schoonvoader.
03Bie elke stad dij Ptolemeüs in trok, legde hai troepen in garnizoun.
04Dou e bie Azotus kwam, luiten ze hom ofbraande tempel van Dagon zain en hou of stad en omgeven verrinnewaaierd was. Overaal laggen doar lieken en verkoolde liggoamen van dij in t gevecht opbraand wazzen en dij ze bie weg langs opbultjed haren.
05Ze vertelden keunenk wat Jonatan doan haar en perbaaierden hom zo swaart te moaken, mor keunenk zee niks.
06Jonatan ging noar Joppe tou om keunenk mit grode stoatsie te verwelkommen. Ze zeden nkander goidag en bleven doar naacht over.
07Doarnoa raaisde Jonatan mit keunenk aan revier Eleuteres tou. Dou ging e weerom noar Jeruzalem.
08Keunenk Ptolemeüs veroverde steden bie kust langs aan Seleucië aan zee tou. Ondertussen haar e nait veul gouds veur mit Alexander.
09Doarom stuurde hai ofgezanten noar keunenk Demetrius mit bosschop: "Loat we n verdrag sloeten. Den geef ik joe mien dochter dij nou mit Alexander traauwd is en moak ik joe keunenk over t riek van joen voader.
10 t Muit mie dat ik hom mien dochter geven heb, want hai het ja perbaaierd mie dood te moaken."
11 Zo muik e Alexander verdocht: hai haar ja t op zien riek begrepen.
12 Vervolgens huil e zien dochter bie hom vandoan en gaf heur aan Demetrius.
13 Ptolemeüs trok Antiochië in en kroonde zokzulm tou keunenk van Asia. Nou haar e behaalve keunenklieke heufdbaand van Egypte ook dij van Asia op kop.
14 Doudestieds was Alexander in Cilicië, omdat inwoners van dat kontraain tegen hom in opstand kommen wazzen.
15 Mor zo gaauw as e heurde wat of ter veurvalen was, trok hai op tegen Ptolemeüs om mit hom te vechten. Dij kwam mit n staark leger op hom òf en juig hom vot.
16 Alexander vluchtte noar Arabië om doar schoel en schut te zuiken. Keunenk Ptolemeüs was nou de man.
17 Arabier Zabdiël sluig Alexander kop òf en stuurde dij noar Ptolemeüs tou.
18 Mor drij doag loater kwam Ptolemeüs zulm oet tied. Soldoaten dij e in verstaarkte steden legerd haar, werden deur lu van dij steden ombrocht.
19 Zo kwam in t joar 167 Demetrius aan macht.
20 In dij tied raip Jonatan manlu van Judea bie zok om börg van Jeruzalem te verovern. Ze haren al n bult oorlogstuug opsteld,
21 dou der n stokkewat Jeuden dij zok nait om wet bekommerden en dij heur aigen volk hoaten deden, noar keunenk gingen om hom te vertellen dat Jonatan börg belegerde.
22 Dou keunenk dat heurde, wer e glìn in hakken. Hai haar t bericht nog mor naauw vernomen of hai was al onderwegens noar Ptolemaïs. Hai schreef Jonatan dat e mit belegern opholden zol en dat e votdoalek bie hom kommen mos om der over te proaten.
23 Mor dou Jonatan braif lezen haar, ging e juust deur mit belegern. Hai koos onder oldsten van Israël en onder priesters gounent oet om mit hom te goan noar t hòl van laiw.
24 Mit zulver, gold, klaaieroazie en n haile rommel aander geschenken ging e noar keunenk in Ptolemaïs tou en wos bie hom in gunst te kommen.
25 Aalhouwel n poar ofvalege volksgenoten van Jonatan aanklachten tegen hom inbrochten,
26 dee keunenk wat zien veurgangers doan haren: hai dee Jonatan aal eer aan, in t biewezen van aal zien vertraauwelingen.
27 Hai bekrachtegde zien aanstellen as hogepriester en aal hoge amten dij hom al eerder verlaind wazzen en nam hom op onder zien beste vrunden.
28 Jonatan verzöchde keunenk Judea en de drij distrikten van Samaria vrijdom van lasten te doun en beloofde hom doar drijhonderd talent veur te geven.
29 Dat leek keunenk goud tou en hai zette veur Jonatan t volgende op schrift:
30 "Van keunenk Demetrius aan zien bruier Jonatan en aan t Jeudse volk. Goidag!
31 Om joe op hoogte te brengen, stuur wie joe hierbie n ofschrift van braif dij wie aan Lastenes schreven hebben, dij sib tou ons is.
32 'Van keunenk Demetrius aan eerzoame Lastenes. Goidag!
33 Omdat t Jeudse volk ons bondgenoot is en zien verplichtens tegen ons over noakomt, heb wie onnaaierd heur te belonen veur heur vrundelkhaid.
34 Doarom bevestegen wie dat zai rechtmoatege bezitters van Judea binnen en van de drij distrikten Efraïm, Lydda en Ramataïm. Lesten zellen van Samaria ofsplitst worden en haildaal bie Judea kommen. Wieder binnen ale lu dij in Jeruzalem ovvern, ontsloagen van verplichten joarlieks n paart van vrucht van laand en bomen aan keunenk òf te droagen.
35 Eertieds aan ons verschuldegde tienden, tolgelden, lasten op zolt en koorngelden huiven ze ons ook nait laanger betoalen.
36 Dizze moatregels blieven onverminderd van kracht, nou en veur aiweg en aaid.
37 Wie vroagen joe n ofschrift van dizze moatregel aan Jonatan te sturen. Op haailege baarg, op n stee dij goud in t zicht is, mout dit ofschrift ophongen worden.'"
38 Dou keunenk Demetrius vernam dat vree in zien laand weerkeerd was en dat gainent meer tegen hom in verzet kwam, stuurde hai aal zien troepen noar hoes tou, behaalve vremden dij e as huurtroepen van Griekse aailanden in dainst nomen haar. Dat nammen soldoaten dij nog onder zien veurgangers daind haren, hom slim kwoalek.
39 Aine Tryfon, dij t vrouger mit Alexander holden haar, wer gewoar hou of troepen zok over Demetrius bekluigen. Hai raaisde doarom noar Arabier Imalkuë, dij Alexander zien zeun Antiochus grootbrochde.
40 Hai ston der bie hom op aan Antiochus aan hom mit te geven, zodat hai der veur zörgen kon dat jong keunenk wer op troon van zien voader. Hai vertelde hom ook wat Demetrius aalmoal doan haar en van onvree dij der onder troepen over Demetrius ontstoan was. Tryfon bleef n haile zet bie hom.
41 Jonatan haar ondertussen Demetrius vroagd zien troepen terog te trekken oet börg van Jeruzalem en oet aander vestingsteden, omreden ze vuilen Israël aaldeur lasteg.
42 Demetrius stuurde Jonatan dit antwoord: "Ik wil nait allenneg doun wat ie mie vroagen, mor ik wil joe en joen volk bie gelegenhaid ook eer aandoun.
43 Ik zol t op pries stellen as ie mie manlu sturen dij aan mien kaant vechten willen, want aal mien troepen binnen tegen mie in opstand kommen."
44 Jonatan stuurde drijdoezend fikse kriegers noar Demetrius tou in Antiochië. Ze meldden zok bie keunenk, dij haile blied was dat ze der wazzen.
45 Inwoners van stad, zo'n honderdtwinnegdoezend mensken, stroomden noar t midden van stad, vastbesloten om keunenk om te brengen.
46 Keunenk vluchtte noar t pelaais tou, mor inwoners van stad bezetten stroaten en begunden te vechten.
47 Keunenk raip Jeuden om hulp. Ze verzoamelden zok eerst bie hom, verspraaidden zok dou deur stad en brochten dij dag om en bie honderddoezend mensken om haals.
48 Aigenste dag nog plunderden ze stad en zetten dij in de floister. Zo redden ze keunenk.
49 Dou inwoners van stad zagen dat Jeuden in stad heer en meester wazzen zo as ze van plan west haren, luiten ze moudveren hangen. Ze smeekten keunenk
50 om vree: "Loat Jeuden toch opholden mit vechten tegen ons en ons stad!"
51 Ze legden woapens deel en gavven zok over. Jeuden werden in t biewezen van keunenk en aal zien onderdoanen mit eer overloaden en kregen noam in t haile keunenkriek. Dou keerden ze mit n haile bult roofgoud noar Jeruzalem weerom.
52 Keunenk Demetrius zat weer vaaileg en wel op zien troon en der was weer vree in t haile laand.
53 Mor wat e verzegd haar, kwam e nait noa. Hai wol niks meer van Jonatan waiten. In stee van hom te belonen veur bewezen dainsten, stelde hai zok vijandeg tegen hom op.
54 Noadat dit aalmoal veurvalen was, ging Tryfon weerom mit Antiochus. Dat was nog mor n leujong. Hai wer keunenk moakt en kreeg keunenklieke heufdbaand om.
55 Aal troepen dij Demetrius ofdaankt haar, sloten zok bie hom aan en vochten nou tegen Demetrius. Dij wer versloagen en op vlucht jagd.
56 Tryfon brochde olifanten onder bie zien leger en veroverde Antiochië.
57 Jongkerel Antiochus schreef aan Jonatan: "Ik bekrachteg joen aanstellen as hogepriester. De vaaier distrikten blieven onder joe. Boetendes mag ie tuddel 'Vrund van Keunenk' holden."
58 Hai stuurde hom golden toavelraif en gaf hom t recht oet golden bekers te drinken, zok in sangen te klaiden en n golden spèl op te doun.
59 Jonatan zien bruier Simon wer deur Antiochus aansteld as aanvoerder. Hai kreeg t kommando over t kontraain tussen Trap van Tyrus en grèns mit Egypte.
60 Jonatan rukte op noar t kontraain aan westkaant van Eufraat en steden dij doar liggen. t Haile Syrische leger sloot zok as bondgenoot bie hom aan. Dou e in Askelon aankwam, laipen inwoners van stad hom in optocht mit aal stoatsie in muit.
61 Doarvandoan trok e noar Gaza, mor inwoners deden poorten op slöt. Hai belegerde stad, braandde omgeven plat en plunderde dij.
62 Dou vruigen inwoners van Gaza om vree en kundegde Jonatan n bestand òf. Zeuns van heur laaiders nam e as giezeloars mit en stuurde ze noar Jeruzalem tou. Dou trok e noar aanderkaant van t laand, aan Damascus tou.
63 Jonatan heurde dat aanvoerders van Demetrius mit n dik leger aan Kedes in Galilea tou kommen wazzen, mit bedoulen om hom oet zien amt te zetten.
64 Hai ging heur in muit. Zien bruier Simon luit e in t laand achter.
65 Simon legerde zok bie Bet-Sur en belegerde en bestookte stad doagen achternkander.
66 Inwoners vruigen hom om vree en hai von dat goud. Hai dreef heur aal tou stad oet, bezette dij en legerde der n garnizoun.
67 Jonatan en zien leger sluigen heur kaamp op bie t Gennesaretmeer. Aanderdoagsmörgensvroug gingen ze noar vlakte van Hasor.
68 Doar kwammen troepen van vijand heur in muit. In tied dat Jonatan heur van veuren aanvuil, kwammen soldoaten dij ze in baargen achterloaten haren om heur van achtern aan te valen,
69 oet heur schoelstee veurndag en begunden mit te vechten.
70 Aal soldoaten van Jonatan gingen der dou vandeur, der bleef gainain achter, behaalve aanvoerders van t leger: Mattatias, zeun van Absalom, en Judas, Chalfi zien zeun.
71 Jonatan scheurde zien klaaier, streude stof op kop en beedde.
72 Dou begunde hai weer te vechten en sluig vijanden op vlucht.
73 Troepen dij n goud hènkommen zöcht haren, zagen dat en kwammen bie hom weerom. Mit nkander gingen ze achter heur heer aan noar t kaamp van vijand in Kedes tou. Doar huilen ze ho.
74 Van Demetrius zien troepen sneuvelden dij dag om en bie drijdoezend man. Dou ging Jonatan noar Jeruzalem weerom.
|
